Hoe werkt een eigen risico bij zorgverzekeringen

Iedereen die in Nederland een zorgverzekering heeft, krijgt te maken met het eigen risico. Maar wat houdt dat precies in, en hoe werkt het in de praktijk? In dit artikel leg ik stap voor stap uit wat het eigen risico is, wanneer je het betaalt, welke uitzonderingen er zijn en waar je rekening mee moet houden.

Wat is het eigen risico?

Het eigen risico is het bedrag dat je als verzekerde eerst zelf betaalt voor zorg uit de basisverzekering, voordat de zorgverzekeraar de kosten gaat vergoeden. Het idee hierachter is dat je bewust omgaat met zorg en niet voor ieder klein probleem direct een beroep doet op dure medische hulp.

Hoe hoog is het eigen risico?

Het verplichte eigen risico is door de overheid vastgesteld en geldt voor iedereen met een basisverzekering. In 2025 bedraagt dit €385 per jaar. Daarnaast kun je vrijwillig kiezen voor een hoger eigen risico, bijvoorbeeld €485 of €885. In ruil daarvoor krijg je een lagere maandpremie.

Welke zorg valt onder het eigen risico?

De meeste zorgkosten uit de basisverzekering vallen onder het eigen risico, zoals:

• bezoeken aan het ziekenhuis (onderzoek, opname, operatie);
• medicatie die onder de basisverzekering valt;
• hulpmiddelen die via de basisverzekering worden vergoed.

Zorg die niet onder het eigen risico valt

Er zijn ook vormen van zorg die altijd volledig worden vergoed, zonder dat je eerst je eigen risico hoeft te betalen:

• bezoek aan de huisarts;
• verloskundige zorg en kraamzorg;
• jeugdgezondheidszorg;
• nazorg bij orgaandonatie.

Hoe werkt het betalen van het eigen risico?

Wanneer je gebruikmaakt van zorg die onder het eigen risico valt, declareert het ziekenhuis of de apotheek de rekening rechtstreeks bij de zorgverzekeraar. De verzekeraar betaalt de rekening, maar verrekent het bedrag vervolgens met jouw openstaande eigen risico. Je krijgt hiervan een overzicht en betaalt dit bedrag aan de verzekeraar terug.

Rekenvoorbeeld

Stel dat je in april naar het ziekenhuis moet voor een onderzoek dat €250 kost. Dit valt onder je eigen risico. Omdat je in dat jaar nog niets van je eigen risico hebt gebruikt, betaal je dit bedrag volledig zelf. Later in september krijg je een operatie van €1.200. Je betaalt dan nog de resterende €135 eigen risico (totaal €385), en de zorgverzekeraar betaalt de overige €1.065.

Vrijwillig eigen risico

Naast het verplichte eigen risico kun je kiezen voor een vrijwillig eigen risico. Je verhoogt het bedrag dat je zelf betaalt bij zorgkosten, in ruil voor een lagere maandpremie. Dit kan interessant zijn als je verwacht weinig zorg nodig te hebben. Maar let op: als er onverwacht toch hoge kosten komen, betaal je eerst dit hogere bedrag zelf.

Praktisch voorbeeld uit het dagelijks leven

Lisa is 36 en over het algemeen gezond. Ze kiest voor een vrijwillig eigen risico van €500 bovenop het verplichte eigen risico. Daardoor bespaart ze maandelijks €20 op haar premie. Een jaar later breekt ze onverwachts haar enkel. Ze betaalt dan eerst €885 eigen risico, maar over het hele jaar had ze wél €240 aan premiekorting. Zo zie je dat het een bewuste afweging is.

Conclusie

Het eigen risico bij zorgverzekeringen is het deel van de zorgkosten uit de basisverzekering dat je eerst zelf moet betalen. Voor 2025 is dit minimaal €385 per jaar. Het systeem is bedoeld om mensen bewust te maken van hun zorggebruik. Houd er rekening mee dat sommige zorgvormen, zoals huisartsbezoek, buiten het eigen risico vallen. Of je kiest voor een hoger vrijwillig eigen risico, hangt af van je persoonlijke situatie en de risico’s die je wilt nemen.

Disclaimer: dit artikel is bedoeld ter informatie. Controleer altijd de actuele voorwaarden bij je zorgverzekeraar voor je persoonlijke situatie.